MORSKIE POJĘCIA - Z jak..., Ż jak...

ZAKOTWICZYĆ - umocować statek na kotwicy.

ZALEW - zatoka morska odcięta od pełnego morza mierzeją.

ZAŁOGA - zespół ludzi obsługujący np. statek lub okręt.

ZATOKA - część morza lub jeziora wcinająca się głęboko w ląd, który otacza ją z trzech stron. 

ZAWIETRZNA - burta, strona okrętu przeciwległa do tej, w którą uderza wiatr. 

ZBIORNIKOWIEC - tankowiec.

ZLEWISKO - obszar, z którego wody spływają do jednego morza lub oceanu.

ŻAGIEL - płat płótna rozpinany w czasie wiatru na maszcie i rejach łodzi. 

ŻAGLOWIEC - statek poruszany siła wiatru wiejącego w żagle.

ŻAGLÓWKA - łódź żaglowa.

ŻEGLARSTWO - całokształt wiedzy o statkach żaglowych i żegludze na nich. To również dyscyplina sportowa obejmująca regaty i turystykę na statkach lub łodziach żaglowych.

ŻEGLARZ - człowiek uprawiający żeglarstwo.

ŻEGLUGA - przewożenie ludzi i towarów wyznaczonymi szlakami wodnymi; ogół spraw i zagadnień dotyczących komunikacji wodnej.

ŻURAW PORTOWY -urządzenie dźwigowe złożone z konstrukcji nośnej i mechanizmów do podnoszenia i przenoszenia transportowanego ładunku zawieszonego na ruchomym ramieniu.

MORSKIE POJĘCIA - U jak..., W jak...

UKLEJA - mała ryba z rodziny karpiowatych; posiada piękną i błyszczącą łuskę.

UKWIAŁ - rząd jamochłonów morskich z gromady koralowców, ubarwieniem i kształtem przypominający kwiaty.

WACHTA - pełnienie służby na statku przez jedną zmianę załogi oraz część załogi pełniąca dyżur.

WANTA - stalowa lina podtrzymująca maszt z boku.

WĘZEŁ - połączenie dwóch lin lub zawiązanie jednej w określony sposób lub jednostka miary prędkości statku.

WIMPEL - potoczna nazwa flagi w kształcie trójkąta.

WINDSURFING - sport wodny uprawiany na drewnianej lub plastykowej desce z niedużym żaglem.

WŁOK - rodzaj wielkiej sieci do połowu ryb dennych, mającej kształt worka. wleczonej za statkiem rybackim.

WODOLOT - statek wyposażony pod kadłubem w płaty nośne, które podczas ruchu powodują powstanie siły nośnej, utrzymującej kadłub ponad powierzchnią wody.

WODOROST - rośliny bytujące w środowisku wodnym.

WODOWANIE - spuszczanie na wodę nowo wybudowanego statku.

WRAK - uszkodzony, nie nadający się do eksploatacji, zatopiony statek.

WRĘGA - żebro kadłuba dające mu sztywność poprzeczną.

WYBRZEŻE - obszar lądu przylegający do brzegu wód.

WYDMA - piaszczysty wał lub pagórek powstały z piasku i żwiru naniesionych przez wiatr.

WYPORNOŚĆ - ilość wody wypartej przez statek wskutek zanurzenia. 

MORSKIE POJĘCIA - T jak ...

TAKIELUNEK - omasztowanie, olinowanie, ożaglowanie statku.

TANKOWIEC - statek-cysterna przystosowany do przewożenia ładunków płynnych.

TENDER - statek zaopatrujący inne statki w paliwo, żywność.

TONAŻ - pojemność lub wyporność statku wyrażona w tonach.

TORPEDA - samobieżny pocisk służący do niszczenia podwodnej części okrętu.

TORPEDOWIEC - mały, szybki, zwrotny okręt wojenny uzbrojony w torpedy.

TRAŁ - rodzaj sieci rybackiej ciągniętej za statkiem po dnie morza.

TRAP - schody na statku.

TRATWA - pnie drzew ułożone obok siebie i powiązane linami, służące jako środek wodnej lokomocji.

TRAWLER - większy statek o mocnej konstrukcji, przystosowany do łowienia ryb za pomocą trału.

TRIERA - grecki okręt wiosłowo - żaglowy z VI-III wieku p.n.e.

TRIMARAN - łódź lub statek o trzech sztywno połączonych kadłubach. 

TRÓJMASZTOWIEC - statek o trzech masztach.

TRUMSEL - najwyższy żagiel rejowy.

TRYTON - syn Posejdona i Amfitryty, bóstwo morskie przedstawiane jako półczłowiek - półryba.

MORSKIE POJĘCIA - S jak ..., Ś jak ...

SAK -  sieć na ryby w kształcie worka rozpiętego na kabłąkach

SEKSTANS - przyrząd astronawigacyjny służący do oznaczania miejsca, w którym znajduje się statek.

STATEK - konstrukcja pływająca o napędzie parowym, motorowym, atomowym, służąca do przewozu ludzi lub towarów.

STER - urządzenie do nadawania kierunku jazdy statkowi wodnemu.

STERNIK - marynarz obsługujący ster statku; stopień żeglarski.

STEROWNIA - pomieszczenie na statku mieszczące przyrządy sterownicze.

STOCZNIA - zakład zajmujący się budową, remontem i konserwacją statków.

SURFING - jazda na przystosowanej do tego desce, unoszonej przez czoło fali morskiej.

SYRENA - nimfa morska wabiąca śpiewem marynarzy w miejsca niebezpieczne, mająca do pasa postać kobiety, a od pasa postać ryby.

SZALUPA - łódź okrętowa o mocnej konstrukcji, używana do celów komunikacyjnych i ratowniczych.

SZANTA - pieśń śpiewana przez żeglarzy w rytm ich pracy; potocznie: każda piosenka morska.

SZELF - przybrzeżny pas dna morskiego.

SZKUNER - statek żaglowy mający co najmniej dwa maszty i ożaglowanie skośne.

SZKUTNICTWO - budowanie drewnianych jednostek pływających, takich jak kutry, jachty itp. 

SZTORM - burza morska wywołana przez silny wiatr wiejący z prędkością ponad 15 m na sekundę.

SZTORMIAK - nieprzemakalny strój noszony przez żeglarzy i marynarzy.

SZYPER - dowódca mniejszego statku lub właściciel statku rybackiego.

ŚCIGACZ - niewielki okręt bojowy przeznaczony do torpedowania i atakowania okrętów nieprzyjacielskich.

ŚLUZA - urządzenie zaporowe dzielące dwa zbiorniki wodne o różnym poziomie.

ŚRÓDOKRĘCIE - część środkowa statku zarówno na pokładzie, jak i wewnątrz kadłuba. 

ŚRUBA - pędnik okrętowy.

MORSKIE POJĘCIA - R jak ...

RAFA - podwodna skała leżąca na małej głębokości lub nieco wystająca nad wodę, powstała  z nagromadzenia wapiennych szkieletów organizmów morskich, zwłaszcza koralowców.

REDA - pas morza przylegający do portu, przeznaczony dla statków czekających na wejście do portu.

REFOWAĆ - zmniejszać powierzchnię żagla podczas silnego wiatru przez częściowe zwijanie go lub składanie jego dolnej części.

REGATY - zawody, wyścigi jednostek pływających.

REJA - pozioma belka na maszcie, do której umocowuje się górny kil żagla prostokątnego.

REJS - podróż statku.

RUFA - tylna część statku.

RUMB - jednostka miary kątowej służąca w nawigacji do przybliżonego określania kursu statku, kierunku wiatru itp.

 

MORSKIE POJĘCIA - P jak ...

                                                                                                                                                  

PACHOŁEK - słupek, do którego przywiązuje się liny i łańcuchy przytrzymujące statek u brzegu.

PAROSTATEK - statek parowy, parowiec.

PERYSKOP - przyrząd mający zastosowanie w łodziach podwodnych, służy do obserwacji przedmiotów będących poza zasięgiem wzroku obserwatora.

PIKLING - śledź wędzony.

PIRAT - rozbójnik morski, korsarz, członek załogi okrętu napadającego na inne jednostki w celach rabunkowych.

PIROGA - wąskie, długie czółno, wydrążone w pniu drzewnym, używane przez Indian.

PLANKTON - bardzo drobne organizmy roślinne i zwierzęce unoszące się w toni wodnej w postaci zawiesiny.

PLAŻA - najczęściej piaszczysty teren położony nad brzegiem morza.

PŁETWONUREK - nurek wyposażony w sprzęt umożliwiający przebywanie przez dłuższy czas głęboko pod wodą. 

PŁYWAK - przedmiot w kształcie beczki, stożka lub kuli jaskrawo pomalowany, umocowany na kotwicy, unoszący się na powierzchni wody jako znak ostrzegawczy i orientacyjny.

POBRZEŻE - pas ziemi rozciągający się wzdłuż brzegu morza.

POCHYLNIA - w stoczniach płaszczyzna pochyła służąca do spuszczania statków na wodę.

PODRYWKA - mała sieć rybacka.

POGŁĘBIARKA - statek pogłębiający np. baseny portowe.

PORT - przybrzeżny obszar wodny przystosowany do postoju i obsługi statków; to również miasto nadbrzeżne, w którym znajduje się miejsce postoju statków.

PROM - płaskodenny statek służący do przewożenia towaru i ludzi przez rzekę; to również statek przewożący wagony i samochody wraz z pasażerami na krótkich przestrzeniach morskich.

PROPELLER - śruba wprawiająca w ruch statek.

PRZECHYŁ - pochylenie się statku na burtę.

PRZEPUST - śluza na kanale służąca do przeprowadzania statków, jachtów przez stopień wodny.

PRZYBÓJ - uderzenie fal o stromy brzeg morski.

PRZYLĄDEK - obszar lądu wysunięty w morze.

PRZYPŁYW - podnoszenie się poziomu wód morskich i oceanicznych.

 

 

 

MORSKIE POJĘCIA - O jak ...

                                                                                                                                  

OCEAN -  rozległy obszar słonych wód oblewających lądy.

OCEANOGRAFIA - nauka o oceanach i morzach.

OCHMISTRZ - w marynarce handlowej oficer administracyjno - gospodarczy na statku.

OKRĘT - jednostka floty wojennej; potocznie mówimy tak na duży statek morski.

OLINOWANIE - zespół lin do podtrzymywania omasztowania i manewrowania żaglami, inaczej takielunek.

OŻAGLOWANIE -  zespół żagli na żaglowcu.

 

 

MORSKIE POJĘCIA - N jak ...

                                                                                                                                                  

NABRZEŻE -  umocniony brzeg morza, bulwar wzdłuż brzegu.

NEPTUN - w mitologii rzymskiej bóg morza.

NIEWÓD - sieć rybacka złożona ze stożkowatej matni z workiem i dwóch długich skrzydeł.

NISZCZYCIEL - okręt używany do torpedowania okrętów wroga, przewożenia desantu, stawiania zagród minowych.

 

MORSKIE POJĘCIA - M jak ...

                                                                                                                                                                                

MAJTEK - członek załogi statku wykonujący proste czynności związane z żeglugą.

MARYNARKA - ogół morskich statków handlowych (marynarka handlowa) albo morskie siły zbrojne państwa (marynarka wojenna).

MARYNARZ - członek załogi statku lub okrętu; człowiek zawodowo uprawiający żeglugę.

MARYNISTA - artysta (malarz, pisarz, grafik), którego tematem prac jest morze.

MASZT - wysoki słup drewniany lub metalowy służący do rozpinania żagli, wywieszania flag, sygnałów itp.

MASZTOWIEC - statek z masztami.

MAT -  w marynarce wojennej niższy stopień podoficerski.

MESA - sala jadalna dla załogi statku.

MILA MORSKA - miara długości używana w żegludze morskiej, ok. 1852 m.

MOLO - nabrzeże w porcie, przy którym cumuje się statki; to również pomost spacerowy prostopadły do brzegu.

MORZE - część oceanu wyodrębniona przez konfigurację linii brzegowej.

MOSTEK - nadbudówka, wzniesiona część statku.

MUSZLA - skorupa małża lub ślimaka.

 

 

MORSKIE POJĘCIA - L jak ..., Ł jak ...

LAGUNA - zalew odcięty od morza piaszczystymi mierzejami lub obszar wody otoczony pierścieniem wysp koralowych.

LATARNIA MORSKA - orientacyjny znak nawigacyjny (najczęściej wysoka wieża), nadający sygnały świetlne.

LATARNIOWIEC - statek wyposażony w latarnię morską zakotwiczony na stałe w ściśle określonym miejscu, w pobliżu przeszkód nawigacyjnych.

LODOŁAMACZ - statek przystosowany do łamania lodu i torowania drogi innym statkom.

LUGIER - lekki dwu- lub trzymasztowy statek o skośnych żaglach.

ŁADOWNIA - pomieszczenie na statku, w którym przewożone są towary.

ŁAJBA - żartobliwie o starym statku, będącym w złym stanie.

ŁAWICA - zwarta masa płynących ryb.

ŁÓDŹ - mały statek o płytkim zanurzeniu, prostej konstrukcji, poruszany wiosłami, żaglem lub za pomocą silnika. 

MORSKIE POJĘCIA - K jak ...

KABOTAŻ - żegluga przybrzeżna między portami tego samego kraju.

KADŁUB - zewnętrzna część maszyny lub urządzenia, w której mieszczą się pozostałe części - np. kadłub okrętu.

KAJAK - lekka łódź sportowa poruszana wiosłami.

KAJUTA - pomieszczenie mieszkalne na statku.

KAMBUZ - kuchnia okrętowa.

KANADYJKA - lekka, krótka łódź bezsterowa z uniesionym do góry dziobem i rufą, wyposażona w krótkie wiosła. 

KAPITAN -  dowódca statku lub jachtu.

KAPOK - kamizelka ratunkowa.

KATAMARAN - żaglowy statek o dwóch równoległych kadłubach połaczonych konstrukcją w części nadwodnej.

KIL - podłużna belka na spodzie kadłuba statku, biegnąca przez całą jego długość.

KLANG - pojedyncze uderzenie w dzwon okrętowy.

KLIF - skaliste, strome wybrzeże morskie podmywane przez fale.

KLIWER - najbardziej wysunięty do przodu żagiel skośny, podnoszony na sztagu.

KOJA - łóżko na statku.

KOK - kucharz okrętowy.

KOKPIT - pomieszczenie dla załogi w części rufowej jachtu.

KOMANDOR - stopień oficerski w marynarce wojennej.

KORSARZ - rozbójnik morski, pirat.

KORWETA - dawniej: mały uzbrojony żaglowiec zwiadowczy; obecnie: typ eskortowca przystosowany do zwalczania okrętów podwodnych.

KOTWICA - ciężki hak o dwóch lub trzech zębach, który rzucony ze statku wbija się w dno i i utrzymuje statek na miejscu.

KRĄŻOWNIK - okręt wojenny o mniejszej sile bojowej niż pancernik, szybszy i lżejszy od niego.

KUBRYK - pomieszczenie mieszkalne dla załogi statku morskiego.

KUTER - mały, motorowy statek rybacki z pomocniczymi żaglami.

MORSKIE POJĘCIA - J jak ....

JABŁKO MASZTU - drewniana gałka stanowiąca zakończenie topu masztu.

JACHT - jednostka pływająca, przeznaczona wyłącznie do celów sportowych i turystycznych. Małe jachty żaglowe określa się mianem  łodzi żaglowej.

JAGSZTAG - stalowy pręt  biegnący wzdłuż rei. Przymocowany do niego jest żagiel. 

JUMPER - talia na maszcie trawlera służąca do wyciągania matni z rybami na pokład.

JUMPSZTAG - stalowa lina zabezpieczająca górną część masztu przed wygięciem.

JUZING - cienka linka służąca do rożnych robót bosmańskich np. szycia i naprawiania żagli.

MORSKIE POJĘCIA - I jak ...

ICHTIOLOGIA - nauka o rybach

ILUMINATOR - wodoszczelne okno umieszczone w burcie lub nadbudówce jednostki pływającej.

INKLUZJA - (wrostek) - ciało obce znajdujące się w minerale. Inkluzją może być wszystko, co w sposób naturalny, uwięziło się w płynnej żywicy bursztynu.

MORSKIE POJĘCIA - H jak ....

HALS - położenie płynącego statku żaglowego w stosunku do wiatru

HALS - lina utrzymująca na właściwym miejscu dolny róg żagla.

HALSOWAĆ - Płynąć statkiem żaglowym skośnie do wiatru, zmieniając często kurs na przeciwny.

HARPUN - stalowy oszczep na linie, wyrzucany ręcznie lub mechanicznie , używany przy połowach dużych zwierząt morskich.

LATAJĄCY HOLENDER - legendarny okręt, który ciągle pływa po morzach i nie może przybić do lądu.

HOLOWNIK - niewielki, bardzo zwrotny i wyposażony w silne maszyny statek służący do holowania innych statków.

HOMAR - jadalny rak morski o długości do 50 cm.

Źródło: Google Grafika

MORSKIE POJĘCIA - G jak...

GAFEL - drzewce biegnące ukośnie w stosunku do masztu, służące do podnoszenia czworokątnego żagla.

GAFELFAŁ - linka służąca do podnoszenia niższego końca gafla.

GAJA – linka służąca do obracania bomu ładowniczego w poziomie.

GALA BANDEROWA – uroczysta dekoracja okrętu wojennego.

GALA FLAGOWA – uroczysta dekoracja statku handlowego.

GALAR - towarowy rzeczny statek wiosłowy.

GALEAS - statek wiosłowo-żaglowy, używany do XVIII w. jako okręt wojenny.

GALION - ozdoba (figura) na dziobach statków wodnych, zwłaszcza dawnych żaglowców, zwykle w postaci rzeźby.

GENUA- trójkątny żagiel o dużym wybrzuszeniu.

źródło: Google Grafika

TO WARTO WIEDZIEĆ - SKRÓTY PRZED IMIONAMI STATKÓW

Czytając post o transatlantyku MS BATORY, zastanawialiście się pewno co oznacza ta kombinacja liter przed nazwą statku. Już wyjaśniam. Skrót ten charakteryzuje typ jednostki. Poza tym pozwala rozróżnić okręty o podobnej nazwie. Dopuszczalne są różne zapisy tego samego skrótu np. statek motorowy oznacza się jako MS, spotyka się również zapis M.S. lub m/s. Poniżej wyjaśnienie skrótów:

AHTS - Holownik offshore, jednostka do obsługi kotwic jednostek trzecich i zaopatrzeniowiec.

COB -  Ropo-masowiec - kontenerowiec.

DS -  Statek wiertniczy

DSS -  Jednostka wiertnicza zanurzalna

DSV -  Statek Baza Nurków, Statek głębinowy

ERVV -  Statek ratowniczy szybkiego reagowania strzegący bezpieczeństwa platform wiertniczych i wydobywczych na Morzu Północnym

HMHS -  Statek szpitalny Jej Królewskiej Mości (oznaczenie statków szpitalnych Wlk. Brytanii)

HSC -  Szybki statek pasażerski lub towarowy

LNGC -  Gazowiec LNG

LPGC -  Gazowiec LPG

MF -  Prom motorowy

MS -  Statek motorowy

MSY -  Jacht żaglowo-motorowy

MT -  Zbiornikowiec motorowy

MV -  Statek motorowy

MY -  Jacht motorowy

NS -  Statek o napędzie atomowym

OBO -  Ropo-rudo-masowiec

OPGC -  Szerokolukowy, wielozadaniowy masowiec pakietowiec / drobnicowiec

OO -  Rudo-ropowiec

PROBO -  Produktowiec - masowiec uniwersalny - rudowiec

PS -  Statek kołowy

PSV -  Zaopatrzeniowiec offshore (zaopatrzeniowiec górnictwa morskiego)

RMS -  Statek Poczty Królewskiej, tj. przewożący pocztę brytyjską

RRS -  Królewski Statek Badawczy (brytyjski)

RV -  Statek badawczy

SRV -  Statek sejsmiczny

SS -  Statek parowy lub Statek żaglowy

STS -  Żaglowy statek szkolny

SV -  Statek żaglowy

SY -  Jacht żaglowy

TS -  Turbinowy statek parowy

TSS -  Turbinowy statek parowy (lub: Statek dwuśrubowy)

TT -  Zbiornikowiec turbinowy

                                           żródło: L. Furmaga, J. Wójcicki "Mały Słownik Morski"