MORSKIE KALENDARIUM - 15 - 30 WRZEŚNIA

15 września

1463 – W bitwie na Zalewie Wiślanym flota gdańsko-elbląska (25 okrętów) rozbiła flotę krzyżacką (44 okręty).

 

1935 - Transatlantyk MS Piłsudski wypłynął w swój dziewiczy rejs.

 

1992 – zmarł Władysław Wagner, polski żeglarz, publicysta (ur. 1912)

 

16 września

1620 – Tzw. pielgrzymi wypłynęli na statku Mayflower z Plymouth w Anglii do Ameryki Północnej.

 

1890 - Podczas tajfunu zatonęła turecka fregata z delegacją państwową składającą historyczną pierwszą wizytę w Japonii. Spośród ponad 600 osób na pokładzie uratowano 69.

 

1896 – Zwodowano hiszpański krążownik pancerny Cristóbal Colón.

 

1934 - Dar Pomorza wypłynął w rejs dookoła świata.

 

1936 – zmarł Jean-Baptiste Charcot, francuski lekarz, żeglarz, badacz obszarów polarnych (ur. 1867)

 

1939 - Bitwa o Atlantyk: pierwszy w trakcie wojny atak niemieckiej łodzi podwodnej na konwój aliancki (OB-4), płynący z Liverpoolu do Ameryki Północnej.

 

1943 - urodził się Alain Colas, francuski żeglarz (zm. 1978)

 

17 września

1574 – zmarł Pedro Menéndez de Avilés, hiszpański żeglarz, konkwistador, adelantado Florydy (ur. 1519)

 

1894 – Wojna chińsko-japońska: klęska floty chińskiej w bitwie u ujścia Yalu.

 

1901 – urodził się Francis Chichester, brytyjski podróżnik, żeglarz (zm. 1972)

 

1912 - urodził się Władysław Wagner, polski żeglarz, publicysta (zm. 1992)

 

1931 - W Stoczni Gdynia odbyło się wodowanie pierwszej samodzielnie zaprojektowanej i wykonanej jednostki – stalowej motorówki Samarytanka.

 

1939 - Bitwa o Atlantyk: 518 marynarzy zginęło po storpedowaniu brytyjskiego lotniskowca HMS Courageous przez niemiecki okręt podwodny. Był to pierwszy okręt stracony w czasie wojny przez Royal Navy.

 

1949 – Od 118 do 139 osób zginęło w pożarze kanadyjskiego statku pasażerskiego SS Noronic w porcie Toronto.

 

18 września

1502 – W trakcie swej czwartej i ostatniej wyprawy do Nowego Świata Krzysztof Kolumb wylądował na terenie dzisiejszej Kostaryki.

 

1904 – Wojna rosyjsko-japońska: pancernik Heien zatonął po po wejściu na rosyjską minę; zginęła cała 198-osobowa załoga.

 

1939 – Internowany przez władze estońskie okręt podwodny ORP Orzeł uciekł z portu w Tallinnie.

 

1944 – Wojna na Pacyfiku: japoński statek transportowy Jun'yō Maru został zatopiony przez brytyjski okręt podwodny HMS Tradewind, w wyniku czego śmierć poniosło ponad 5 tys. osób.

 

19 września

1946 – Podczas sztormu na wysokości Karwi zatonął holownik wraz z 11-osobową załogą.

 

1981 – Około 300 osób zginęło w katastrofie statku pasażerskiego Sobral Santor na Amazonce w Brazylii.

 

20 września

1519 – Portugalski żeglarz Ferdynand Magellan wypłynął z hiszpańskiego portu Sanlúcar de Barrameda w pierwszą w historii wyprawę dookoła świata.

 

1906 – Zwodowano transatlantyk RMS Mauretania.

 

1939 – Okręt podwodny ORP Wilk po przedarciu się z Bałtyku na Morze Północne zawinął do portu w szkockim Rosyth.

 

1967 - Zwodowano brytyjski statek pasażerski RMS Queen Elizabeth 2.

 

21września

1945 – Do gdyńskiego portu zawinął pierwszy powracający z wojny polski statek SS Kraków.

 

1957 - W pobliżu Azorów zatonął niemiecki żaglowiec Pamir; zginęło 80 członków załogi, ocalało 6.

 

22 września

1891 - Zwodowano brytyjski transatlantyk RMS Campania.

 

1914 - I wojna światowa - Na Morzu Północnym trzy brytyjskie krążowniki zostały zatopione przez niemiecki okręt podwodny U-9.

 

1943 - 6 brytyjskich miniaturowych okrętów podwodnych typu X przeprowadziło atak na niemieckie pancerniki stacjonujące w norweskim fiordzie, w wyniku którego poważne uszkodzenia, skutkujące faktycznym wycofaniem z linii, odniósł Tirpitz, największy wówczas okręt Kriegsmarine. Strona brytyjska straciła wszystkie użyte w akcji okręty podwodne oraz 9 zabitych i 6 wziętych do niewoli członków ich załóg.

 

2002 - zmarł Dariusz Bogucki, polski żeglarz, polarnik, pisarz (ur. 1927)

 

23 września

1568 – Zwycięstwo floty hiszpańskiej nad angielską w bitwie pod San Juan de Ulúa w Meksyku.

 

1905 - W Stoczni Cesarskiej w Gdańsku zwodowano lekki krążownik SMS Danzig.

 

1922 – W związku z problemami z korzystaniem z portu w Wolnym Mieście Gdańsku Sejm RP upoważnił rząd do budowy portu morskiego w Gdyni.

 

24 września

1564 – urodził się William Adams, angielski żeglarz (zm. 1620)

 

1888 – Zwodowano francuski okręt podwodny o napędzie elektrycznym Gymnôte.

 

1903 - Zwodowano brytyjski krążownik pancerny HMS Hampshire.

 

1931 – Podpisano pierwszą międzynarodową konwencję ograniczającą połowy wielorybów.

 

1942 - Na Morzu Arktycznym zatonął podczas holowania wraz z 77 członkami załogi brytyjski niszczyciel HMS Somali uszkodzony 4 dni wcześniej przez niemieckiego U-Boota.

 

1952 – Na Pacyfiku w czasie badania erupcji podmorskiego wulkanu został wciągnięty pod powierzchnię japoński statek badawczy Kaiyo Maru 5 wraz z 31 członkami załogi.

 

1960 – Zwodowano pierwszy amerykański lotniskowiec o napędzie atomowym USS Enterprise (CVN-65).

 

25 września

1493 – Krzysztof Kolumb wypłynął z Kadyksu w swą drugą wyprawę do Nowego Świata.

 

1513 – Podczas podboju Panamy hiszpański konkwistador Vasco Núñez de Balboa jako pierwszy Europejczyk dotarł do wybrzeży Pacyfiku.

 

1525 – urodził się Stephen Borough, angielski żeglarz, odkrywca (zm. 1584)

 

1868 – U wybrzeży Jutlandii zatonęła po wejściu na mieliznę rosyjska fregata śrubowa Aleksander Newski.

 

1890 - Zwodowano austro-węgierski krążownik pancerno-pokładowy SMS Kaiserin Elisabeth.

 

1911 – Francuski pancernik Liberté eksplodował w porcie wojennym w Tulonie; zginęły 204 osoby, a 185 zostało rannych.

 

2008 - Piraci somalijscy uprowadzili ukraiński statek przewożący 33 czołgi.

 

26 września

1580 – Flagowy okręt Francisa Drake'a Złota Łania zawinął do angielskiego portu Plymouth kończąc podróż dookoła świata.

 

1900 – Zwodowano rosyjski pancernik Potiomkin.

 

1900 – urodził się Vito Dumas, argentyński żeglarz (zm. 1965)

 

1934 – Zwodowano brytyjski transatlantyk RMS Queen Mary.

 

1941 - Bitwa o Atlantyk: u wybrzeży portugalskiego archipelagu Azorów niemiecki okręt podwodny U-203 zatopił brytyjski statek pasażerski SS Avoceta; zginęły 123 osoby.

 

1943 – Wojna na Pacyfiku: alianccy komandosi przeprowadzili rajd na port w okupowanym przez wojska japońskie Singapurze, bez strat własnych zatapiając 7 jednostek handlowych wroga (operacja "Jaywick").

 

2000 – 82 osoby zginęły u wybrzeży wyspy Paros w katastrofie greckiego promu pasażerskiego MS Express Samina.

 

27 września

1785 – W pobliżu Dębek zatonął brytyjski statek General Carleton.

 

1854 – Po kolizji z francuskim okrętem SS Vesta u wybrzeży Nowej Fundlandii zatonął brytyjski SS Arctic wraz z około 300 osobami na pokładzie.

 

1915 – 454 osoby zginęły w porcie Brindisi w wyniku eksplozji włoskiego okrętu wojennego Benedetto Brin.

 

1932 – Włoski transatlantyk SS Rex wypłynął w swój dziewiczy rejs.

 

1938 – W Glasgow zwodowano transatlantyk RMS Queen Elizabeth.

 

28 września

1542 – Juan Rodriguez Cabrillo jako pierwszy Europejczyk dotarł do Kalifornii.

 

1591 – Włoski podróżnik Jan Bernard Bonifacio, w zamian za dożywocie w Domu Profesorów przekazał Gdańskowi swój księgozbiór uratowany ze statku zatopionego 25 sierpnia.

 

1994 – Na Bałtyku zatonął prom pasażerski MF Estonia; zginęły 852 osoby.

 

29 września

1829 - W pobliżu meksykańskiego Tampico zatonął amerykański okręt USS Hornet wraz z całą załogą.

 

2009 - Tsunami powstałe po trzęsieniu ziemi na Samoa zabiło blisko 190 osób, a kilkaset zraniło.

 

30 września

1944 - Bitwa o Atlantyk: niemiecki okręt podwodny U-1062 został zatopiony za pomocą bomb głębinowych przez niszczyciel eskortowy USS Fessenden; zginęła cała 55-osobowa załoga.

 

1954 – Wszedł do służby pierwszy atomowy okręt podwodny USS Nautilus.