HISTORIA POLSKIEJ BANDERY

Polska bandera wojenna pojawiła się w XVI wieku. Na czerwonym polu znajdował się biały orzeł. Nie posiadał korony.

Zygmunt Stary, jako pierwszy z królów polskich, powołał w 1517 roku własną flotę.

Banderę królewską podnoszono na przednim maszcie, zwanym fokmasztem.  Natomiast bandera narodowa znajdowała się na maszcie głównym, czyli grotmaszcie.

W 1576 roku król Stefan Batory przyjął dla swojej floty czerwoną banderę z białym orłem. Podobnie uczynił później Zygmunt III i Władysław IV. Na banderze był jednak sam orzeł bez Pogoni litewskiej. Wielka bandera z czasów panowania Wazów w Polsce przedstawiała białego orła ze złotym dziobem i złotymi szponami na karmazynowym tle.

Na banderze Zygmunta I, który tytułował się także królem szwedzkim, znalazło się zarówno godło polskie, jak i herb szwedzkich Wazów – snopek zboża.

W XVII wieku proporzec na drzewcu bukszprytu podnoszono, gdy na okręcie znajdował się dowódca.

Nie wiadomo, jak wyglądała bandera floty kaperskiej utworzonej za króla Jana Kazimierza
i z okresu panowania Jana III Sobieskiego.

Polska bandera wojenna z pierwszej połowy XVIII wieku miała kolor biały.  W tym wieku floty polskiej nie było na wodach Bałtyku. Wypłynęła na odległe akweny. Stało to się za sprawą Augusta II, który licząc na zyski, wypożyczył flotę Kompanii Ostendzkiej. W ten sposób nasza flota pojawiła się na morzach Dalekiego Wschodu.

W XIX wieku, w czasie powstań narodowych spróbowano zorganizować powstańczą flotę polską. Bandera na tych statkach miała wyglądać następująco:

Flaga statków polskich będzie dwukolorowa, biała i amarantowa z herbem państwa takim, jakiego Rząd Narodowy na pieczęciach swoich używa.

W 1882 roku na statku Łucja Małgorzata wyruszyła ekspedycja naukowa. Gdy statek był
na pełnym morzu, podniesiona została bandera polska z herbem Warszawy.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości opracowano wzory bander. Flota handlowa otrzymała czerwony proporzec z białym orłem. Dla Marynarki Wojennej przyjęto wzór
z pierwszej połowy XVII wieku.

W 1919 roku Sejm postanowił, że banderą wojenną będzie płat biało – czerwonego materiału z trójkątnym wycięciem na swobodnym krańcu. Stosunek długości do szerokości wynosił 10,5:5. Na białym pasie znajdowało się godło państwowe – orzeł biały ze złotą koroną.  Bandera handlowa nie miała trójkątnego wycięcia, a stosunek długości do szerokości wynosił 8:5.

Takie bandery podnosiły polskie okręty i statki w czasie II wojny światowej.

W czasie Polski Ludowej funkcjonowały tradycyjne barwy i godło polskie z małą poprawką – orzeł na banderze Marynarki Wojennej PRL nie posiadał korony. 

       Obecny wzór bandery pochodzi z ustawy z dnia 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, która określiła, że „banderą wojenną jest prostokątny płat tkaniny
o barwach Rzeczypospolitej Polskiej, zakończony dwoma trójkątnymi językami na wolnym liku. Pośrodku długości białego pasa, mierzonej od liku przydrzewcowego do wierzchołka wcięcia między językami, jest umieszczone godło Rzeczypospolitej Polskiej. Stosunek szerokości płata do jego długości wynosi 1:2,1. Głębokość wcięcia pomiędzy językami jest równa połowie szerokości płata. Stosunek wysokości godła do szerokości płata wynosi 2:5”    

Opracowano na podstawie: Almanach żaglowców 2007      

Źródło:trojmiasto.pl