MORSKIE KALENDARIUM - 1 - 31 STYCZNIA

1 stycznia

 

1739 – Francuski żeglarz Jean-Baptiste Charles Bouvet odkrył Wyspę Bouveta na południowym Atlantyku.

 

1785 – urodził się John Oxley, brytyjski żeglarz, odkrywca, urzędnik kolonialny (zm. 1828)

 

1786 – Dixon Denham, brytyjski żeglarz, odkrywca (zm. 1828)

 

1915 – I wojna światowa: 547 osób zginęło na kanale La Manche po storpedowaniu brytyjskiego pancernika HMS Formidable przez niemiecki okręt podwodny U-24.

 

1959 – Zarząd Główny Polskiego Związku Żeglarskiego powołał do istnienia Centralny Ośrodek Żeglarstwa Polskiego Związku Żeglarskiego im. Andrzeja Benesza w Trzebieży nad Zalewem Szczecińskim.

 

2 stycznia

 

1951 – Utworzono przedsiębiorstwo żeglugowe Polskie Linie Oceaniczne z siedzibą w Gdyni.

 

3 stycznia

 

2011 – U południowych wybrzeży Jemenu zatonęły 2 łodzie z około 80 uchodźcami z Afryki.

 

4 stycznia

 

1852 – Na Atlantyku, 150 km na południowy zachód od Wysp Scilly w trakcie swego dziewiczego rejsu z Southampton do Indii Zachodnich eksplodował i zatonął brytyjski parowiec RMS Amazon; zginęło 104 pasażerów i członków załogi.

 

1854 – William McDonald odkrył Wyspy McDonalda na południowym Oceanie Indyjskim.

 

1927 – Masowiec SS Wilno jako pierwszy polski statek wszedł do portu w Gdyni.

 

5 stycznia

 

1975 – 12 osób zginęło w wyniku uderzenia dowodzonego przez polskiego kapitana statku MV Lake Illawarra w Most Tasmana w Hobart na Tasmanii, co doprowadziło do jego częściowego zawalenia.

 

1951 - urodził się Henryk Wolski, polski żeglarz.

 

6 stycznia

 

1666 – Nad Zatoką Gdańską, a następnie na jej wodach została stoczona, obserwowana przez rybaków, brutalna walka dwóch orłów. Od tego zdarzenia prawdopodobnie wzięło swą nazwę Orłowo, obecna dzielnica Gdyni.

 

7 stycznia

 

1904 – Ustanowiono morski sygnał alarmowy CQD.

 

1914 – Pierwszy statek przepłynął przez Kanał Panamski.

 

1939 – Wszedł do służby niemiecki pancernik Scharnhorst.

 

8 stycznia

 

1916 - Zwodowano brytyjski krążownik liniowy HMS Repulse.

 

2005 - Okręt podwodny USS San Francisco, płynący z maksymalną prędkością, uderzył w górę podmorską 350 mil na południe od wyspy Guam na Pacyfiku; zginął jeden marynarz, a większość ze 137-osobowej załogi odniosła obrażenia.

 

2005 - W chińsko-wietnamskim incydencie w Zatoce Tonkińskiej zginęło 9 wietnamskich rybaków.

 

9 stycznia

 

1942 – U wybrzeży Minorki w archipelagu Balearów zatonął w czasie sztormu francuski statek pasażerski Lamoricière; zginęło 301 spośród 394 osób na pokładzie.

 

1972 – W porcie w Hongkongu spłonął brytyjski liniowiec pasażerski RMS Queen Elizabeth, od czasu sprzedaży w 1969 roku używany tam jako pływający uniwersytet.

 

1988 - Podniesiono banderę na niszczycielu rakietowym ORP Warszawa.

 

10 stycznia

 

1910 – Z Mauritiusa wypłynął w rejs na Cejlon brytyjski statek pasażerski Loodiana ze 175 osobami na pokładzie, po czym zaginął bez wieści.

 

1935 – Wodowanie trałowca ORP Mewa.

 

1941 – Kampania śródziemnomorska: 126 członków załogi lotniskowca HMS Illustrious zginęło u wybrzeży Sycylii w wyniku ataku niemieckiego lotnictwa na konwój, który ochraniał.

 

1943 - Wojna na Pacyfiku: 105 członków załogi zginęło w zatopionym przez japońskie niszczyciele okręcie podwodnym USS Argonaut.

 

1947 – Grecki parowiec Himara wpadł na minę morską na południe od Aten; zginęły 392 spośród 637 osób na pokładzie.

 

1965 – 18 marynarzy zginęło w wyniku zatonięcia polskiego drobnicowca MS Nysa u wybrzeży Norwegii.

 

1970 – Radziecki okręt podwodny K-8 prawdopodobnie rozmieścił zaporę z 20 min nuklearnych w Zatoce Neapolitańskiej.

 

1975 – W duńskim porcie Hanstholm zatonął polski trawler ST Brda; zginęło 11 członków załogi.

 

1992 – W czasie sztormu na Pacyfiku z pokładu statku zostały zmyte 3 kontenery z 30 tysiącami gumowych kaczek, które następnie zostały rozniesione przez prądy morskie.

 

2009 - Lotniskowiec USS George H. W. Bush wszedł do służby w US Navy.

 

11 stycznia

 

1558 – Powódź wywołana przez sztorm na Bałtyku całkowicie zniszczyła Łebę. Miasto odbudowano po drugiej stronie rzeki Łeby.

 

1863 – Wojna secesyjna: zwycięstwo floty Unii w bitwie morskiej pod Fort Hindman (9-11 stycznia).

 

1866 – W czasie sztormu na wodach Zatoki Biskajskiej zatonął brytyjski statek pasażerski SS London; zginęło 220 spośród 239 osób na pokładzie.

 

12 stycznia

 

1807 – 151 osób zginęło, około 2000 zostało rannych, a 220 budynków uległo zniszczeniu wskutek eksplozji statku załadowanego prochem strzelniczym w holenderskim porcie Lejda.

 

1918 - Brytyjskie niszczyciele HMS Opal i HMS Narborough rozbiły się podczas sztormu w trakcie patrolowania podejść do bazy Scapa Flow; zginęło 188 marynarzy, ocalał jeden.

 

1918 - Dwa japońskie okręty wojenne wpłynęły do zatoki Złoty Róg koło Władywostoku. Początek japońskiej interwencji na Dalekim Wschodzie.

 

1920 – U zachodnich wybrzeży Francji zatonął w czasie sztormu francuski statek pasażerski Afrique; spośród 609 osób na pokładzie ocalały 34.

 

2004 – Największy statek pasażerski świata RMS Queen Mary 2 wyruszył w swój dziewiczy rejs.

 

13 stycznia

 

1797 – Wojna brytyjsko-francuska: brytyjska fregata HMS Indefatigable i mniejszy okręt HMS Amazon przechwyciły i doprowadziły do rozbicia na mieliźnie powracający do Francji, po nieudanym desancie na wybrzeżu Irlandii, liniowiec Droits de l'Homme. Zginęło ponad tysiąc członków załogi i przewożonych żołnierzy.

 

2012 – U wybrzeży wyspy Giglio zatonął włoski statek wycieczkowy Costa Concordia; zginęły 32 osoby, a 64 zostały ranne.

 

14 stycznia

 

1701 – Założono pierwszą szkołę morską w Rosji.

 

1914 – Brytyjski transatlantyk SS Majestic został przekazany na złom.

 

1916 – W wyniku potężnego sztormu nad zatoką Zuiderzee zatopione zostało wybrzeże Holandii, co następnie skłoniło parlament do podjęcia decyzji o budowie tamy Afsluitdijk i polderów w regionie ujścia rzeki IJssel.

 

1953 - Włoski transatlantyk SS Andrea Doria wypłynął w swój dziewiczy rejs z Genui do Nowego Jorku.

 

1969 - 27 osób zginęło na pokładzie lotniskowca atomowego USS Enterprise w wyniku pożaru wywołanego eksplozją rakiety.

 

1993 – Na Bałtyku u wybrzeży Rugii zatonął podczas sztormu polski prom kolejowo-samochodowy Jan Heweliusz; zginęło 55 osób, uratowano 9.

 

15 stycznia

 

1914 – Wszedł do służby niemiecki lekki krążownik SMS Karlsruhe.

 

1938 – W holenderskiej stoczni zwodowano okręt podwodny ORP Orzeł.

 

16 stycznia

 

1362 – Potężny sztorm na Morzu Północnym spowodował śmierć co najmniej 25 tys. osób na terenach nadbrzeżnych Anglii, Holandii, Niemiec i Danii.

 

1780 – W trakcie walk o Gibraltar brytyjska flota odniosła zwycięstwo nad eskadrą hiszpańską w bitwie u Przylądka Świętego Wincentego.

 

1941 - W pobliżu skały Rockall na Atlantyku niemiecki okręt podwodny U-96 zatopił brytyjski statek pasażerski SS Oropesa; zginęło 106 pasażerów i członków załogi, 143 osoby uratowano.

 

1942 - U wybrzeży Islandii zatonął polski statek transportowy SS Wigry; zginęło 25 członków załogi, w tym 12 Polaków.

 

1960 – Podczas sztormu w zatoce wyspy Iturup na Kurylach zerwała się z cumy radziecka barka wojskowa T-36 wraz z czterema marynarzami na pokładzie, których krańcowo wyczerpanych, po 49 dniach dryfowania i przebyciu 1020 mil, odnalazła załoga amerykańskiego śmigłowca wojskowego.

 

17 stycznia

 

1524 – Włoski żeglarz Giovanni da Verrazzano wypłynął z Madery w podróż do Ameryki Północnej w celu znalezienia przejścia północno-zachodniego.

 

1640 – Wojna holendersko-portugalska o Brazylię: zwycięstwo floty holenderskiej w bitwie u wybrzeży wyspy Itamaraca.

 

1773 – HMS Resolution pod dowództwem Jamesa Cooka po raz pierwszy przepłynął przez południowe koło podbiegunowe.

18 stycznia

 

1778 – James Cook jako pierwszy Europejczyk dotarł do archipelagu Hawajów, nadając im nazwę Wyspy Sandwich.

 

19 stycznia

 

1889 – Zwodowano brytyjski transatlantyk SS Teutonic.

 

1958 – W Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego zwodowano statek SS Opole.

 

20 stycznia

 

1983 - Na Morzu Śródziemnym zatonął polski drobnicowiec MS Kudowa Zdrój; zginęło 20 członków załogi, 8 uratowano.

 

21 stycznia

 

1954 – Został zwodowany USS Nautilus, pierwszy okręt podwodny o napędzie atomowym.

 

22 stycznia

 

1961 – Bojownicy z portugalsko-hiszpańskiego Iberyjskiego Rewolucyjnego Dyrektoriatu Wyzwolenia uprowadzili portugalski liniowiec SS Santa Maria, na pokładzie którego znajdowało się 350 członków załogi oraz 586 pasażerów. Po 12 dniach porywacze uzyskali azyl polityczny w Brazylii.

 

23 stycznia

 

1909 - 6 osób zginęło na pokładzie brytyjskiego transatlantyka RMS Republic po zderzeniu we mgle z włoskim liniowcem SS Florida koło przylądka Nantucket (Massachusetts).

 

24 stycznia

 

1772 – Francuski żeglarz Marc-Joseph Marion du Fresne odkrył Wyspy Crozeta na południowym Oceanie Indyjskim.

 

1915 – I wojna światowa: zwycięstwo floty brytyjskiej nad niemiecką w bitwie morskiej pod Dogger Bank.

25 stycznia

 

1998 – Amerykańskie małżeństwo Tom i Eileen Lonerganowie zostało omyłkowo pozostawione na pełnym morzu przez statek w czasie gdy nurkowali na Wielkiej Rafie Koralowej. Ich ciał nigdy nie odnaleziono. Na podstawie tej historii nakręcono w 2003 roku film Ocean strachu.

 

26 stycznia

 

1958 – 167 osób zginęło w katastrofie promu Nankai Maru u wybrzeży japońskiej wyspy Awaji.

27 stycznia

 

1906 – W stoczni w Glasgow zwodowano statek pasażerski RMS Empress of Ireland.

 

1961 – W katastrofie radzieckiego okrętu podwodnego S-80 o napędzie dieslowskim na Morzu Barentsa zginęło 86 osób.

 

28 stycznia

 

1841 – Brytyjczyk James Clark Ross odkrył Lodowiec Szelfowy Rossa na Antarktydzie.

 

1870 – Z kanadyjskiego portu Halifax wypłynął w rejs do Liverpoolu brytyjski statek pasażerski SS City of Boston ze 191 osobami na pokładzie, który następnie zaginął bez śladu.

 

29 stycznia

 

1574 – Wojna osiemdziesięcioletnia: zwycięstwo floty holenderskiej nad hiszpańską w bitwie pod Reimerswaal.

 

1936 – We Vlissingen zawarto umowę na budowę w Holandii okrętów podwodnych ORP Orzeł i ORP Sęp.

 

30 stycznia

 

1895 – Niemiecki statek pasażerski SS Elbe zatonął na Morzu Północnym po zderzeniu z brytyjskim parowcem Crathie; zginęło ponad 300 osób, uratowano 20.

 

1911 – 18,5 km od wybrzeży Kuby niszczyciel USS Terry przeprowadził pierwszą udaną akcję ratunkową pilota samolotu rozbitego na morzu.

 

1945 - W rejonie Ławicy Słupskiej na Bałtyku, w dniu 50-tych urodzin swego patrona, został zatopiony przez radziecki okręt podwodny S-13 niemiecki statek MS Wilhelm Gustloff. Zginęło ponad 9 tys. osób, najwięcej w historii katastrof morskich.

 

1959 – 40 członków załogi i 55 pasażerów zginęło w wyniku zatonięcia po zderzeniu z górą lodową duńskiego statku MS Hans Hedtoft, płynącego z Grenlandii do Kopenhagi.

 

1998 – Podniesiono banderę na statku naukowo-badawczym Akademii Morskiej w Szczecinie MS Nawigator XXI.

 

31 stycznia

 

1953 – Brytyjski prom pasażerski Princess Victoria zatonął na Morzu Irlandzkim; zginęło 128 osób.